Andrzej Biały (ur. w 1952 r. w Przasnyszu), wybitny historyk i pedagog, znawca problematyki Kresów Wschodnich i relacji polsko-białoruskich uczestniczył w charakterze prelegenta w Międzynarodowej Konferencji Naukowej w Mohylowie na Białorusi. Wyjazd naukowy sfinansowała przasnyska fundacja „Scalam – Prostujemy Drogi Życia”. Poniżej prezentujemy krótką relację i podsumowanie wizyty przez dr Białego.
W dniach 20-21.06.2019 r. wziąłem udział w Międzynarodowej
Konferencji Naukowej organizowana przez Muzeum Historyczne miasta
Mohylowa. Występowałem w panelu „Znani ludzie związani z Mohylowem”.
Wygłosiłem referat w języku rosyjskim p.t. „Arcybiskup Mohylowski Jan
Cieplak i jego misja”. Na moje wystąpienie przybył m.in. Biskup
Mohylowski. Po moim wystąpieniu Biskup poprosił abym podarował mu tekst
referatu w języku rosyjskim, co uczyniłem. Następnie odbyły się
tematyczne spotkania dyskusyjne (ja byłem w kościele katolickim).
Omawiano tam historie kościołów, ich aktualny stan, plany rekonstrukcji i
użytkowania. Kolejne dni to spotkania z historykami, wycieczki po
mieście (ślady katolicyzmu w Mohylowie). Następnie byłem na spotkaniu z
Polakami zapoznając się z ich sytuacją i problemami.
Po powrocie udałem się do Instytutu Kultury Polskiej w Mińsku,
któremu przekazałem swoje 3 książki. Odbyłem spotkanie z księdzem
proboszczem Czerwonego Kościoła, św. Szymona i Heleny, kościół Edwarda
Woyniłłowicza - Władysławem Zawalniukiem. Podarowałem swoją książkę
„Mniejszość Polska na Białorusi Sowieckiej w latach 1921-1939”
bibliotece tegoż kościoła, z czego ksiądz proboszcz i pracownicy byli
bardzo zadowoleni.
Po powrocie do Mińska zostałem zaproszony przez dyrektora Archiwum
Narodowego do udziału w Międzynarodowej Konferencji Naukowej związanej z
75 rocznicą wyzwolenia Białorusi spod okupacji niemieckiej
27-28.06.2019 r. Na tej konferencji przedstawiłem historię Armii
Władysława Andersa i udział w Bitwie pod Monte Casino, podkreślając
znaczący wkład Białorusinów - obywateli Polskich. Wspomniałem także o
ich losie po powrocie na ziemie ojczyste.
Pozostałe dni pobytu to kwerenda w Narodowym Archiwum Republiki
Białoruś, Narodowej Bibliotece Republiki Białoruś, Bibliotece
Białoruskiej Akademii Nauk, Bibliotece Prezydenckiej Republiki Białoruś,
spotkania ze znajomymi profesorami na Uniwersytecie Białoruskim –
Wydziale Historii. Do ciekawych spotkań można jeszcze zaliczyć spotkanie
z potomkami szlachty i dworzan Białorusi z którymi utrzymuję kontakt
oraz ze Społecznym Zjednoczeniem Związku Polaków na Białorusi.
Plon wyjazdu był większy niż oczekiwałem. Uczestnictwo w
dwóch międzynarodowych konferencjach, poznanie znanych profesorów
(Tugaj), przywiezienie do kraju dużej ilości kserokopii dokumentów
archiwalnych jak i źródeł archiwalnych (książki, podręczniki
polskojęzyczne, gazety polskojęzyczne).